Dit laag gelegen gebied met natte, botanische graslanden is een walhalla voor weidevogels zoals de grutto en scholekster. Natuurmonumenten stemt de inrichting van polder Waalenburg zoveel mogelijk af op de voorkeur van broedende en voedselzoekende weide- en trekvogels. Door de zoute kwel groeien hier zelfs zoutminnende planten als zeekraal en schorrezoutgras. Langs de rand van het dorp zie je veel akkerbouw.

Vanaf de Bomendiek, waar honderden jaren geleden het zeewater nog tegenaan klotste, zie je goed het hoogteverschil in het landschap. De Bomendiek is aangelegd vóór 1300 en vermoedelijk de oudste dijk van Texel. Daarmee werd het water tussen de Koog en Oudeschild afgedamd en ontstond de verbinding tussen het dorp De Waal en de hoge gronden van Tienhoven. Ten zuiden van de Bomendiek is de Langwaal nog steeds zichtbaar, als lager gelegen strook in het landschap.

Aan de inrichting van de Waalder dorpskern is al die eeuwen weinig veranderd. Op een terp, grenzend aan het voormalige haventje aan het begin van de Bomendiek, vindt u de oude dorpsstraat met de grote kerk. Het dorp had vroeger meerdere winkels. Tot ver in de 19e eeuw waren er bijvoorbeeld twee broodbakkers, die ook een boerenbedrijf hadden. Verder waren er timmerlui, wagenmakers en een smid. Wat vroeger de grootste boerderij van het dorp was, is nu de entree van het Texels erfgoedmuseum Waelstee (www.cultuurmuseumtexel.nl). Daar ontdekt u alles over de agrarische geschiedenis en oude Texelse gebruiken.

De Waal was ook eeuwenlang een dorp van boeren en zeelui. Sommigen waren zowel boer als zeeman. Er woonden grootschippers, stuurlui en matrozen van de grote vaart, maar ook vissers, schippers van kleine vrachtvaarders en commandeurs van de walvisvaart (18e eeuw). De boeren uit De Waal waren vooral schapenhouders, met een paar melkkoeien voor eigen gebruik. Hun hoofdproduct was schapenkaas. De Texelse schapenkaas werd al in de 15e eeuw via Kampen, over de IJssel, naar Duitsland verhandeld. Ook de Engelsen en Fransen waren belangrijke afnemers!

Door op de kaart hieronder te klikken, opent deze route in Google Maps. Met de live locatie aan op je telefoon kun je tijdens de wandeling zien waar je op de route bent.